พัฒนาระบบสารสนเทศการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย

Abstract

โครงการพัฒนาระบบสารสนเทศการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย (Development of Thailand’s Greenhouse Gas Emissions Inventory System Project: TGEIS) เป็นการดำเนินงานของ ส านักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) และสำนักงานการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและนวัตกรรมหมุนเวียน ( Office of Climate Change and Renewable Innovation) สืบเนื่องจากการลงนามบันทึกความเข้าใจ เรื่องการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกแห่งชาติ ระหว่างไทยและออสเตรเลีย (Australia – Thailand Cooperation on National Greenhouse Gas Inventories) ระหว่างวันที่ 8-10 มิถุนายน 2559 ณ กรุงแคนเบอร์รา เครือรัฐออสเตรเลีย มีสาระสำคัญ คือ การสนับสนุนการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย โดยในการดำเนินโครงการนี้จะใช้ระบบสารสนเทศการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศออสเตรเลีย (Australian Greenhouse Emissions Information System AGEIS) เป็นต้นแบบเพื่อนำมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนาระบบสารสนเทศการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย (ThailandGreenhouse Gas Emissions Inventory System: TGEIS) การจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศ เป็นการดำเนินงานตามพันธกรณีของอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (UNFCCC) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการจัดทำรายงานแห่งชาติ (National Communication: NC) เป็นการดำเนินการตามพันธกรณีในฐานะรัฐภาคี และเป็นการแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารและแสดงให้ประเทศภาคีต่าง ๆ ทราบถึงการมีส่วนร่วมของประเทศไทยในการดำเนินการร่วมกับประชาคมโลกในการแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งปัจจุบันได้มีข้อกำหนดให้ประเทศต้องจัดส่งรายงานทุก ๆ สองปี หรือที่เรียกว่า รายงานความก้าวหน้ารายสองปี และภาคใต้การดำเนินงานตามความตกลงปารีสยังได้กำหนหลักการดำเนินงานเป็นไปอย่างโปร่งใสและต้องมีการรายงานอย่างต่อเนื่อง และจะต้องผ่านกระบวนการทบทวนของผู้เชี่ยวชาญด้านเทคนิคอีกด้วย โดยระบบสารสนเทศนี้จะช่วยให้การจัดทำข้อมูลประกอบรายงานแห่งชาติและรายงานความก้าวหน้ารายสองปีของประเทศไทย ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและมีความต่อเนื่อง มีการจัดเก็บข้อมูลในส่วนที่เกี่ยวข้องไว้อย่างเป็นระบบ อีกทั้งการพัฒนาระบบดังกล่าวยังเป็นการเสริมสร้างศักยภาพแก่เจ้าหน้าที่ของสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีระบบสารสนเทศการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศ เพื่อสนับสนุนการดำเนินการดังที่กล่าวไปข้างต้น โครงการพัฒนาระบบสารสนเทศการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย หรือ TGEIS เป็นการประสานความร่วมมือกันระหว่างผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดทำข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจกรายสาขา พลังงาน เกษตรกรรม กระบวนการทางอุตสาหกรรม ของเสีย การใช้ประโยชน์ที่ดินและป่าไม้ ของประเทศไทยและประเทศออสเตรีย โดยมีขั้นตอนในการดำเนินงาน 6 ขั้นตอนได้แก่ (1) พัฒนารูปแบบการเตรียมข้อมูลเพื่อนำเข้าในระบบ (Data Entry Template: DET/ workbooks) ระหว่างผู้เชี่ยวชาญรายสาขาของทั้งสองประเทศ (2) เขียนโปรแกรมและจัดการฐานข้อมูลการประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกรายสาขาโดยผู้พัฒนาโปรแกรม (3) ทดสอบและทดลองใช้ระบบโดยผู้ใช้งานรายสาขา (4) ผู้พัฒนาโปรแกรมปรับปรุงรูปแบบการนำเข้าข้อมูลหรือโปรแกรมหากพบความผิดพลาด (5) จัดอบรมการใช้งานระบบและการดูแลระบบให้เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง (6) จัดประชุมเผยแพร่ผลสำเร็จโครงการ ในการพัฒนารูปแบบการเก็บข้อมูลและการประเมินก๊าซเรือนกระจกนั้นเป็นไปตามคู่มือ 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories ทั้งนี้ ระบบสารสนเทศการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทยนั้นถูกออกแบบให้สามารถคำนวณหรือประมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทยแยกตามรายสาขา โดยสามารถเรียกดูข้อมูลรายภูมิภาค รายสาขา รายประเภท ก๊าซเรือนกระจกและรายการใช้เชื้อเพลิงของประเทศได้ ระบบสามารถเก็บเอกสารที่เกี่ยวข้องและเรียกดูเอกสารหรือข้อมูลย้อนหลังได้ ระบบสามารถสร้างรูปภาพ/แผนภูมิการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อใช้ประกอบการจัดทำรายงานแห่งชาติ รายงานความก้าวหน้ารายสองปี และเป็นข้อมูลสำหรับการจัดทำนโยบายด้านการลดก๊าซเรือนกระจกของประเทศ โดยการใช้งานในระยะแรกกำหนดให้เป็นการใช้งานภายในสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเท่านั้น การพัฒนาระบบสารสนเทศการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทยนั้นได้แล้วเสร็จ โดยที่ปรึกษาได้จัดทำคู่มือการใช้งานระบบ คู่มือการดูแลรักษาระบบ และได้จัดให้มีการอบ (1) ผู้ใช้งานเพื่อให้สามารถนำระบบมาใช้งานสำหรับการประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทยได้ (2) ผู้ดูแลระบบเพี่อให้ทราบแนวทางการการพัฒนาระบบและแนวทางการดูแลระบบหลังจากส่งมอบ สำหรับการเผยแพร่ผลสำเร็จของโครงการนั้น ที่ปรึกษาได้ร่วมกับสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จัดการประชุมเปิดตัวระบบสารสนเทศการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย ณ ห้องกมลทิพย์ โรงแรมเดอะ สุโกศลกรุงเทพฯ เมื่อวันศุกร์ที่ ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๖๑ โดยมี นางรวีวรรณ ภูริเดช เลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ Mr. Paul Stephens อุปทูตออสเตรเลียประจำประเทศไทย ร่วมกล่าวต้อนรับและกล่าวเปิดการประชุม นายพิรุณ สัยยะสิทธิ์พานิช ผู้อำนวยการกองประสานการจัดการการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (ผอ.กปอ.) เป็นผู้กล่าวความเป็นมาของการพัฒนาระบบ TGEIS ต่อจากนั้นเป็นการบรรยาย เรื่อง The story of TGEIS project โดย Mr. Rob Sturgiss Assistant Secretary ต่อด้วย การบรรยายพิเศษ เรื่อง การยกระดับการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศตามนโยบายไทยแลนด์ 4.0 โดย นายพิรุณ สัยยะสิทธิ์พานิช ผอ.กปอ. และการบรรยาย เรื่อง ระบบสารสนเทศการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย (TGEIS) โดยนายชาญวิทย์ ทองสัมฤทธิ์ ผู้อำนวยการกลุ่มงานระบบฐานข้อมูลและเทคโนโลยีสารสนเทศ และนาย ศิวัช แก้วเจริญ นักวิชาการสิ่งแวดล้อมชำนาญการ กลุ่มงานฐานข้อมูลและองค์ความรู้ ซึ่งมีผู้เข้าร่วมการประชุม ประกอบด้วย หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน สถานศึกษา หน่วยงานอิสระ และเจ้าหน้าที่ สผ. จำนวนประมาณ 200 คนเมื่อวันศุกร์ที่ 13 กรกฎาคม 2561 สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้จัดการประชุมเปิดตัวระบบสารสนเทศการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย ณ ห้องกมลทิพย์ โรงแรมเดอะ สุโกศล กรุงเทพฯ โดยมี นางรวีวรรณ ภูริเดช เลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ Mr. Paul Stephens อุปทูตออสเตรเลียประจำประเทศไทย ร่วมกล่าวต้อนรับและกล่าวเปิดการประชุม นายพิรุณ สัยยะสิทธิ์พานิช ผู้อำนวยการกองประสานการจัดการการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (ผอ.กปอ.) เป็นผู้กล่าวความเป็นมาของการพัฒนาระบบ TGEIS ต่อจากนั้นเป็นการบรรยาย เรื่อง The story of TGEIS project โดย Mr. Rob Sturgiss Assistant Secretary ต่อด้วย การบรรยายพิเศษ เรื่อง การยกระดับการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศ ตามนโยบายไทยแลนด์ 4.0 โดย นายพิรุณ สัยยะสิทธิ์พานิช ผอ.กปอ. และการบรรยาย เรื่อง ระบบสารสนเทศการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทย (TGEIS) โดย นายชาญวิทย์ ทองสัมฤทธิ์ ผู้อำนวยการกลุ่มงานระบบฐานข้อมูลและเทคโนโลยีสารสนเทศ และนายศิวัช แก้วเจริญ นักวิชาการสิ่งแวดล้อมชำนาญการ กลุ่มงานฐานข้อมูลและองค์ความรู้ ซึ่งมีผู้เข้าร่วมการประชุม ประกอบด้วย หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน สถานศึกษา หน่วยงานอิสระ และเจ้าหน้าที่ สผ. จำนวนประมาณ 200 คน อย่างไรก็ตามสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จะเริ่มนำระบบสารสนเทศการจัดทำบัญชีก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทยมาใช้ในการประเมินการปล่อยก๊าซเรือนกระจกของประเทศไทยสำหรับการจัดทำรายงานแห่งชาติในฉบับถัดไป และได้มีการขยายความร่วมมือระหว่างไทย และออสเตรเลียเพื่อร่วมพัฒนาระบบให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น และร่วมแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการยกระดับการเก็บข้อมูลที่ใช้ในการประเมินบัญชีก๊าซเรือนกระจกให้มีความครบถ้วย ถูกต้อง แม่นยำ และให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล ต่อไป In June 2016, Thailand and Australia have signed an MoU for Cooperation on National Greenhouse Gas Inventories by applying the Australian Greenhouse Emissions Information System (AGEIS) and establishing the Thailand's GHG Emissions Inventory System (TGEIS). The Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning (ONEP) in collaboration with the Office of Climate Change and Renewable Innovation, Australia, was assigned to be responsible for improving this national GHG emissions inventory system consisting of inventory preparation, system development and capacity building for stakeholders. Improving national GHG emissions inventory is critical to Thailand, as a Non-Annex I Party. It evolves national reporting commitments under the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), information exchange and collaboration efforts Thailand have towards global community in combating climate change. In fulfilling its reporting requirements, the country must continuously submit National Communication (NC) and Biennial Update Report (BUR) to UNFCCC on every four year and biennial basis respectively while upholding transparency in reporting national inventory and recommendations from technical expert review as essential to the production of climate change implementation outcomes. Consequently, Thailand brought information technology like TGEIS in to strengthen its national inventory preparation and NC-BUR reporting process with an aim for better efficiency and sustainability. TGEIS was planned to significantly assist ONEP and their staff in maintaining accurate inventory data in systematic manner, while staff capacity was improved during system development stage. The Development of Thailand’s Greenhouse Gas Emissions Inventory System project or TGEIS is a collaboration of technical climate change experts from Energy, Agriculture, Industrial Processes and Product Use (IPPU), Land-Use, Land Use Change and Forestry (LULUCF), and Waste sector from Thailand and Australia. Its implementation is divided into 6 stages: (1) inventory preparation and system build by technical experts from Thailand and Australia for data entry into data entry template: DET/workbooks, (2) application programming and database arrangement by system developer for emission estimation in each sector, (3) system trial run by users from each sector, (4) data entry or system improvement by system developer, if any error found, (5) capacity building / training on system use and maintenance for relevant officers, and (6) stakeholders meeting for knowledge dissemination. ONEP developed TGEIS’ data entry template and emission estimation process based on requirements described in 2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories. The system design facilitates the emission estimation and the outcome presentation by sector. Users can make query by region, sector, type of gas emitted, and fuel used in the country. In addition, the system can store and retrieve documents, and historical emission data in pictorial and graphic presentation for easy NC and BUR production as well as national policy determination. TGEIS is now completed and ready for use. Technical experts managed to develop system use and maintenance manual, organized trainings for (1) system users on national emission estimation, (2) system administrators on guidelines for system development and maintenance after project completion. Technical experts worked in collaboration with ONEP in organizing a national TGEIS launching ceremony at Kamolthip Hall, The Sukosol Hotel in Bangkok on July 13 2018. Dr. Raweewan Bhuridej, the Secretary-General of the Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning, presided over at the event together with Mr. Paul Stephens, the Chargé d’Affaires of Australian Embassy, to provide opening speeches. Dr. Pirun Saiyasitpanich, Director of ONEP’s Climate Change Management and Coordination Division, kindly provided a brief introduction on TGEIS background. Mr. Rob Sturgiss, Assistant Secretary of Australian National Inventory Systems and International Reporting Branch, presented The Story of TGEIS Project. A special presentation was presented by Dr. Pirun Saiyasitpanich on an escalation of Thailand’s National GHG Inventory Arrangement in compliance to Thailand 4.0 policy, followed by a presentation on TGEIS’ technical operating system by Mr. Chanwit Thongsamrit, Director of Database Systems and Information Technology, and Mr. Sivach Kaewcharoen, Environmentalist (Professional Level) of Database and Knowledge Management Working Group. Meeting participants were stakeholders from government sector, private sector, academics, independent sector, and ONEP staff (making a total of 200 participants). ONEP has planned to use TGEIS, Thailand’s national GHG inventory system, for emission estimation in the next NC. Furthermore, the collaboration between Thailand and Australia is foreseen to go beyond the system development to a more advanced level to ensure system’s effective functions, including an escalation of the national capacity in term of comprehensiveness, accuracy, and correctness on GHG emission assessment to meet international standards.