ศึกษาวิสัยทัศน์ ศักยภาพ และบทบาทการพัฒนาย่านนวัตกรรม (Innovation District) ในระดับภูมิภาค (กรุงเทพมหานครและภาคตะวันออก)

Abstract

Innovator)” ร่วมรังสรรค์นวัตกรรมให้ตรงความต้องการของคนภายในย่าน สร้างมูลค่าเพิ่ม จัดสรรทรัพยากร และการมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่ เพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่ก่อให้เกิดคุณค่าต่อประเทศชาติและประชาชน โดยย่านนวัตกรรมอาจเปรียบได้เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ใจกลางเมืองที่มุ่งสนับสนุนบุคคลากร ธุรกิจ กลุ่มคลัสเตอร์ และสตาร์ทอัพที่มีศักยภาพในพื้นที่ เพื่อสร้างระบบนิเวศนวัตกรรม (Innovation Ecosystem) โดยการพัฒนาสินทรัพย์ 3 ประเภท ได้แก่ สินทรัพย์ทางกายภาพ (Physical Assets) สินทรัพย์ทางเศรษฐกิจ (Economic Assets) และสินทรัพย์ทางเครือข่าย (Networking Assets) ในการดำเนินการตามยุทธศาสตร์นวัตกรรมเชิงพื้นที่ในการพัฒนาย่านนวัตกรรม สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์กรมหาชน) ได้กำหนดพื้นที่นำร่องไว้ 10 พื้นที่ ซึ่งมีมหาวิทยาลัยเป็นผู้ขับเคลื่อนการพัฒนา ประกอบด้วย ย่านนวัตกรรมในกรุงเทพมหานคร 6 ย่าน ได้แก่ (1) ย่านนวัตกรรมโยธี (2) ย่านนวัตกรรมปทุมวัน (3) ย่านนวัตกรรมคลองสาน (4) ย่านนวัตกรรมรัตนโกสินทร์ (5) ย่านนวัตกรรมกล้วยน้ำไท (6) ย่านนวัตกรรมลาดกระบัง และย่านนวัตกรรมในภาคตะวันออก 4 ย่าน ได้แก่ (1) ย่านนวัตกรรมบางแสน (2) ย่านนวัตกรรมศรีราชา (3) ย่านนวัตกรรมพัทยา (4) ย่านนวัตกรรมอู่ตะเภา-บ้านฉาง เนื่องจากบริบทในการพัฒนาย่านนวัตกรรมแต่ละย่านจะมีความแตกต่างกัน จึงเป็นสิ่งจำเป็นในการสร้างกรอบการพัฒนาที่สนับสนุนพัฒนาศักยภาพของแต่ละย่านได้อย่างมีประสิทธิภาพ งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อศึกษาแนวทางในการพัฒนาย่านนวัตกรรมในระดับภูมิภาคกรุงเทพมหานคร และภาคตะวันออกโดยเฉพาะจังหวัดชลบุรี เพื่อให้การพัฒนาย่านนวัตกรรมให้มีความสอดคล้องและเชื่อมโยงกัน ในอนาคตระยะสั้น (5 ปี) ระยะกลาง (10 ปี) และระยะยาว (20 ปี) ในระยะสั้น (5 ปี) การพัฒนาย่านนวัตกรรมควรเริ่มต้นจากการพัฒนา Networking assets ของกลุ่มคน นวัตกรรม และภาคส่วนต่าง ๆ ในพื้นที่ พร้อมกับการสร้าง Economic assets อันประกอบไปด้วย Innovation drivers และ Innovation incubators (หรือเป็น human capital นั่นเอง) ในระยะกลาง (10 ปี) การพัฒนาย่านนวัตกรรมควรยังคงพัฒนา Networking assets และ Economic assets ประกอบกับการพัฒนาทางด้านกายภาพ (Physical assets) มากขึ้น เช่น การพัฒนาพื้นที่สาธารณะ พื้นที่ทำงาน หรือห้องทดลองที่กระตุ้นให้เกิดการสร้างนวัตกรรม และเพิ่มการพัฒนาสินทรัพย์ทางกายภาพของเมืองเพื่อเชื่อมโยงย่านนวัตกรรมต่างๆ เข้าด้วยกัน และในระยะยาว (20 ปี) ควรเสริมสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันกับย่านนวัตกรรมอื่นๆ ในระดับภูมิภาคและระดับโลก

Innovation district is an area-based concept where innovation is greatly originated and promoted. The development of an innovation district is driven by innovators who create innovations to match and serve the needs of people in the district. This would lead to a positive change in values for the people and the nation. Innovation district is similar to a special economic zone located in the city center. It would be a magnet that attracts potential people, businesses, clusters and startups. To create an innovation district, 3 components or assets of an innovation ecosystem should be developed: economic assets, network assets, and physical assets. National Innovation Agency (NIA) has recently implemented a policy to drive the development of innovation districts in Thailand. In the first phase, ten innovation districts in Thailand are identified. Six districts are in Bangkok; they are (1) Yothi, (2) Patumwan, (3) Klong San, (4) Rattanakosin, (5) Kluay Nam Thai, and (6) Lad Kra Bang. The rest of the districts include (1) Bang San, (2) Sriracha, (3) Pattaya, and (4) Utapao. Since each innovation district has its own characteristics, potential for development, and constraints, it is very essential to envision a comprehensibly development framework for these innovation district at the regional scale. The objective of this study is to examine the development potential of ten innovation districts and build the overall development guideline in the short (5 years), medium (10 years), and long term (20 years). In the short term, the development of innovation districts should begin with developing networking assets through synergizing innovators and people in the area and at the same time economic assets, including innovation drivers and incubators. In the medium term, while networking and economic assets should be continuously developed, physical assets of innovation districts should be built and developed as a supportive environment for innovation, for example improvement of public urban spaces, office spaces, and workshops to stimulate discussions and exchanges of knowledge. In the long term, each innovation district should elevate its competitive capacities.