ศึกษากฎหมายและข้อกำหนดระบบการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งเเวดล้อมสำหรับโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานในกลุ่มประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน

Abstract

หลังจากการเกิดขึ้นของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในปี พ.ศ. 2558 ทำให้นักลงทุนในเขตนี้มีความสะดวกมากขึ้นในการลงทุนในดินแดนของประเทศอื่นในเขตอาเซียน กิจการอย่างหนึ่งที่นักลงทุนไทย เช่น บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) ได้ลงทุนในต่างประเทศก็คือกิจการด้านพลังงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสำรวจและผลิตปิโตรเลียม การขนส่งก๊าซธรรมชาติทางท่อ การก่อสร้างและดำเนินการโรงงานแยกก๊าซธรรมชาติและโรงงานผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังความร้อน แต่การดำเนินกิจการดังกล่าวก็ต้องปฏิบัติตามกฎหมายภายในของแต่ละประเทศที่เกี่ยวข้องหลายฉบับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกฎหมายที่ควบคุมและส่งเสริมการลงทุน และกฎหมายเกี่ยวกับการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมซึ่งเป็นประเด็นหลักของโครงการศึกษานี้ที่ศึกษากฎหมายของประเทศไทย เมียนมาร์ เวียดนาม ลาว กัมพูชา และอินโดนีเซีย นักลงทุนต่างชาติที่จะลงทุนในกิจการโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานในประเทศข้างต้นจะต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขของกฎหมายเกี่ยวกับการลงทุนของแต่ละประเทศ ยกเว้นประเทศไทยและกัมพูชาที่ไม่ได้บังคับ ในเรื่องนี้ เว้นแต่ว่านักลงทุนนั้นต้องการจะได้รับสิทธิพิเศษจึงจะต้องปฏิบัติกฎหมายว่าด้วยการลงทุน นอกจากนี้ นักลงทุนจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายที่ควบคุมกำกับดูแลโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานด้วย เช่น กฎหมายว่าด้วยปิโตรเลียมและการผลิตไฟฟ้า เป็นต้น ก่อนที่นักลงทุนจะได้รับอนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมกำกับดูแลการประกอบกิจการโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงาน กฎหมายของประเทศข้างต้นกำหนดว่านักลงทุนจะต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดเกี่ยวกับการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมตามกฎหมายว่าด้วยสิ่งแวดล้อมเสียก่อน โดยมีการกำหนดหลักการสำคัญคล้ายกันคือ มีการประกาศชัดเจนว่าโครงการใดบ้างที่จะต้องจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม มีการกำหนดแนวทางการจัดทำรายงานดังกล่าวโดยเน้นการมีส่วนร่วมของประชาชนหรือชุมชนที่จะได้รับผลกระทบจากโครงการ ผู้ที่จัดทำรายงานต้องมีคุณสมบัติตามที่กฎหมายกำหนด ผู้ที่พิจารณาให้ความเห็นชอบจะอยู่ในรูปของคณะกรรมการเกือบทั้งหมด หากเจ้าของโครงการไม่พอใจ การพิจารณารายงานนั้น บางประเทศให้มีการฟ้องศาลได้ บางประเทศให้มีการอุทธรณ์ต่อฝ่ายปกครองและบางประเทศไม่มีระบบการอุทธรณ์แต่อย่างใด มีข้อสังเกตว่า ประเทศทั้งหมดยกเว้นประเทศไทยมีการเก็บค่าธรรมเนียมการพิจารณารายงานข้างต้น

After the formation of ASEAN Economic Community in 2015, investors have more convenience than before in investing in other countries in this region. The energy sector is one of the areas which Thai investors such as PTT Public Company Limited have invested their capital in the exploration and production of petroleum, the transportation of natural gas through pipeline network, the construction and operation of natural gas separation plants and thermal power plants in several countries in the Community. These activities must comply with a number of relevant local laws in each country, particularly investment law and law concerning environmental impact assessment which is the main focus of this study project, and concentrates on laws in Thailand, Myanmar, Vietnam, Laos, Cambodia and Indonesia. Foreign investors who want to invest in energy infrastructure projects in the ASEAN countries in the previous paragraph must comply with legal requirements on foreign investment in a particular country. However this does not apply to Thailand and Cambodia since only those who would like to obtain certain privileges from investment in these two countries are required to meet the requirements of investment law. Apart from the investment law, the investors in this region must also comply with the laws specifically dealing with the regulation of energy infrastructure projects such as petroleum law and law on electric power generation. Before obtaining a license under the law on the regulation of energy infrastructure projects in the countries mentioned above, investors are required to follow rules and regulations on environmental impact assessment issued under the law concerning environment. This law in such countries usually contains similar main principles, especially the announcement of projects required to prepare an environmental impact assessment report, the provision of guidelines for report preparation by emphasizing participation of affected people or communities, specification of those who are illegible to prepare the report, the approval of the report mostly by a committee. A project proponent who is not satisfied with the decision of the committee is entitled to make an appeal to the court or at least to an administrative body. However there is no appealing mechanism in a few countries. It should be noted that the law in all the countries except Thailand requires project proponents to pay fee for the approval of the environmental impact assessment report.